Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành xu thế tất yếu, việc phổ cập tri thức số cho toàn dân đóng vai trò quan trọng trong việc thu hẹp khoảng cách số, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia và đảm bảo không ai bị bỏ lại phía sau. Phong trào "Bình dân học vụ số" ra đời với mục tiêu giúp người dân, đặc biệt là những đối tượng ít có điều kiện tiếp cận công nghệ, có thể nắm bắt và làm chủ công nghệ số, từ đó tham gia sâu hơn vào nền kinh tế số, xã hội số. Việc phổ cập kỹ năng số không chỉ giúp người dân khai thác tốt lợi ích của công nghệ, mà còn góp phần nâng cao hiệu suất lao động, thúc đẩy sáng tạo và cải thiện chất lượng cuộc sống. Đây cũng là tiền đề quan trọng để xây dựng nguồn nhân lực số chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế tri thức và hội nhập quốc tế.
Lấy cảm hứng từ phong trào "Bình dân học vụ" do Chủ tịch Hồ Chí Minh khởi xướng năm 1945 nhằm xóa mù chữ và nâng cao dân trí, phong trào "Bình dân học vụ số" mang trong mình sứ mệnh mới: Phổ cập kỹ năng số, giúp mọi người dân có thể tiếp cận, sử dụng và làm chủ công nghệ một cách hiệu quả.
Là người phát động phong trào "Bình dân học vụ số", Tổng Bí thư Tô Lâm, Trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số nhấn mạnh: "Chúng ta không chỉ kế thừa di sản quý báu của lịch sử, mà còn phải biết ứng dụng nó vào thực tiễn hiện nay. Việc trang bị tri thức số sẽ giúp người dân tự tin hơn trong môi trường số, chủ động nắm bắt cơ hội và thích nghi với sự phát triển của công nghệ".
Với phương châm "Kiến thức là nền tảng, công nghệ là công cụ để tiến xa", phong trào này không chỉ dựa vào chính sách hỗ trợ từ Chính phủ, mà còn chú trọng nâng cao nhận thức, khuyến khích từng cá nhân tự học, chủ động tham gia vào không gian số, từ đó góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước.
Tại xã Tân Minh, Đảng ủy – UBND xã xác định mục tiêu Nâng cao nhận thức và thống nhất hành động của cấp uỷ, chính quyền, đoàn thể các cấp, các tầng lớp nhân dân về vai trò, ý nghĩa của chuyển đổi số; phổ cập kỹ năng số, khơi dậy động lực tự thân của mỗi người trong học tập, rèn luyện kỹ năng số và tham gia đầy đủ vào tiến trình chuyển đổi số của Thành phố. Triển khai sâu rộng Phong trào "Bình dân học vụ số" trên toàn địa bàn xã để góp phần thực hiện thành công Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về "Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia". Thông qua đó, nhằm phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số, kỹ năng số cho người dân với tinh thần cách mạng, toàn dân, toàn diện, không ai bị bỏ lại phía sau trong tiến trình chuyển đổi số; mọi người dân đều được trang bị kiến thức, kỹ năng số cần thiết để áp dụng trong cuộc sống hằng ngày nhằm nắm bắt, tận dụng, khai thác, thụ hưởng những thành quả của khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Ban Thường vụ Đảng ủy xã Tân Minh xây dựng kế hoạch cụ thể triển khai phong trào Bình dân học vụ số trên địa bàn. Kế hoạch nêu rõ 5 nội dung chủ yếu của phong trào đó là: Tuyên truyền, phổ biến, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động của cấp uỷ, tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể, cán bộ, đảng viên và nhân dân về chuyển đổi số và công tác phổ cập kỹ năng số cho người dân trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia. Tổ chức triển khai đầy đủ, hiệu quả các cơ chế, chính sách theo quy định của Trung ương, của thành phố liên quan đến hỗ trợ và thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số, trong đó ưu tiên công tác phổ cập kỹ năng số cho người dân. Thực hiện theo phương châm “không ai bị bỏ lại phía sau” và “lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm, mục tiêu và động lực của chuyển đổi số”. Triển khai đồng bộ, toàn diện các giải pháp với trọng tâm là tập trung nguồn lực và huy động sự tham gia tích cực của các tổ chức, các nhân trong và ngoài xã. Tăng cường cập nhật, bồi dưỡng nhận thức về chuyển đổi số và kỹ năng số cho đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công. Đồng thời phổ cập kỹ năng số cho học sinh người lao động trong các doanh nghiệp và người dân, phục vụ thiết thực cho học tập, nghiên cứu, sử dụng dịch vụ công trực tuyến và các dịch vụ thiết yếu khác. Phát động phong trào thi đua tự học, chủ động nghiên cứu, rèn luyện kỹ năng số đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp. Tăng cường khai thác hiệu quả các dịch vụ, nền tảng và công nghệ số, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo, trong công việc và đời sống hàng ngày. Qua đó góp phần xây dựng cơ quan số, đơn vị số, cộng đồng số, gia đình số và công dân số. Lồng ghép thực hiện Phong trào vào các kế hoạch, chương trình chuyển đổi số của xã.
Ban Thường vụ đảng ủy xã Tân Minh cũng xây dựng mục tiêu cụ thể đó là: Năm 2025 phấn đấu 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc. 100% học sinh trung học được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, có kỹ năng an toàn trong học tập và tương tác xã hội trong môi trường số. Phấn đấu 80% người dân trong độ tuổi trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số trên nền tảng VNEID. 80% người lao động trong các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hợp tác xã có kiến thức cơ bản về công nghệ số, có kỹ năng số, sử dụng được thiết bị thông minh để phục vụ sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất lao động.
Mục tiêu đến năm 2026: 100% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ năng số, sử dụng tốt các nền tảng, trí tuệ nhân tạo, dịch vụ số phục vụ công việc. 100% học sinh từ cấp tiểu học được trang bị kiến thức, kỹ năng số để phục vụ học tập, nghiên cứu và sáng tạo, nhận biết được nguy cơ, có kỹ năng bảo đảm an toàn trong môi trường số. 100% người dân trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số, sử dụng tốt thiết bị thông minh để khai thác thông tin, sử dụng nền tảng dịch vụ số thiết yếu, tham gia tương tác, an toàn trên môi trường số. 80% người dân trong độ tuổi trưởng thành được xác nhận đạt phổ cập tri thức về chuyển đổi số, kỹ năng số trên nền tảng VNEID. 100% người lao động trong các doanh nghiệp, hợp tác xã, liên hợp tác xã có kiến thức về công nghệ số, có kỹ năng số, sử dụng tốt thiết bị thông minh để phục vụ sản xuất, kinh doanh, nâng cao năng suất lao động
Để hiện thực hóa được những mục tiêu cụ thể đã đề ra, Ban Thường vụ Đảng ủy xã xây dựng 4 nhóm nhiệm vụ, giải pháp thực hiện.
Trước hết, công tác thông tin, tuyên truyền sẽ được đổi mới về nội dung, đa dạng hóa hình thức, phổ biến sâu rộng trên các phương tiện truyền thông, cổng thông tin điện tử và mạng xã hội. Xã huy động những người có ảnh hưởng trong cộng đồng tham gia truyền thông, lan tỏa Phong trào. Phổ biến đến từng hộ gia đình, từng người dân về mục đích, ý nghĩa và giá trị thiết thực của Phong trào; nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò, tầm quan trọng của việc làm chủ công nghệ số và kỹ năng số trong quá trình chuyển đổi số quốc gia. Đặc biệt, hàng năm vào ngày mùng 10 tháng 10- Ngày chuyển đổi số quốc gia, xã sẽ tổ chức “Ngày hội toàn dân học tập số” với nhiều hoạt động thiết thực, kết hợp giữa hình thức trực tuyến và trực tiếp tại địa phương, bao gồm: Tọa đàm, Hội nghị; trải nghiệm, hướng dẫn sử dụng các nền tảng, dịch vụ số; tổ chức lớp học số nhằm khuyến khích người dân tham gia học tập, nâng cao kỹ năng số, nhất là khai thác, sử dụng hiệu quả các nền tảng học tập trực tuyến như nền tảng : “Bình dân học vụ số” do Bộ Công an triển khai và Nền tảng “ Chuyển đổi số trong thời đại 4.0” do Bộ Khoa học và Công nghệ triển khai.
Song song với đó, xã chú trọng phổ cập tri thức và kỹ năng số cho từng nhóm đối tượng. Đối với cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức và người lao động trong hệ thống chính trị, xã sẽ tổ chức sinh hoạt chuyên đề “Đảng viên tiên phong học tập kỹ năng số”, qua đó tạo chuyển biến rõ nét trong ý thức, hành động của đội ngũ cán bộ. Đồng thời, các lớp bồi dưỡng, tập huấn được tổ chức thường xuyên, gắn với yêu cầu thực tiễn của từng cơ quan, đơn vị. Nội dung chuyển đổi số sẽ được lồng ghép vào các chương trình đào tạo, bảo đảm thực hiện đồng bộ và có hệ thống. Đối với học sinh, xã chú trọng tích hợp kỹ năng số trong chương trình giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, đặc biệt là kỹ năng sử dụng trí tuệ nhân tạo an toàn, hiệu quả. Chương trình “Học từ việc làm thực tế” được đẩy mạnh, tăng cường gắn kết giữa nhà trường và doanh nghiệp. Bên cạnh đó, học sinh còn được khuyến khích phát huy vai trò xung kích trong việc phổ cập kỹ năng số cho người dân, nhất là người thân, người có hoàn cảnh khó khăn. Đối với người lao động tại các doanh nghiệp, hợp tác xã, các lớp đào tạo, tập huấn kỹ năng số sẽ giúp công nhân, người lao động nắm bắt xu hướng chuyển đổi số trong sản xuất, kinh doanh, ứng dụng công nghệ mới để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Người lao động cũng được hướng dẫn sử dụng các phần mềm quản lý, thương mại điện tử và thiết bị tự động hóa. Đối với người dân, xã tổ chức định kỳ các buổi tập huấn cộng đồng với nội dung thiết thực, dễ áp dụng. Các tổ dân cư, tổ công nghệ số cộng đồng và doanh nghiệp công nghệ sẽ phối hợp hướng dẫn, hỗ trợ người dân – đặc biệt là người cao tuổi, lao động phổ thông – sử dụng nền tảng, dịch vụ số cơ bản phục vụ đời sống hằng ngày. Các lớp “Bình dân học vụ số” cũng sẽ được triển khai, tập trung vào kỹ năng sử dụng Internet, dịch vụ công trực tuyến, thanh toán số và an toàn thông tin.
Ngoài ra, xã Tân Minh sẽ triển khai nhiều mô hình, phong trào lan tỏa kỹ năng số cho cộng đồng Mạng lưới "Đại sứ số": Xây dựng mạng lưới "Đại sứ số" để phổ cập kỹ năng số cho cộng đồng qua mô hình Người hướng dẫn, Người học. Uỷ ban nhân dân xã bố trí ít nhất một nhân sự hỗ trợ, hướng dẫn khi người dân đến làm thủ tục hành chính nhưng không đủ kỹ năng thao tác trên Cổng dịch vụ công trực tuyến. Phong trào "Gia đình số": Mỗi hộ gia đình có ít nhất một thành viên tham gia học tập, có hiểu biết về chuyển đổi số, kỹ năng số, sử dụng được nền tảng, dịch vụ số và hướng dẫn cho các thành viên trong gia đình. Mô hình "Chợ số- Nông thôn số": Đào tạo tiểu thương và người dân khu vực nông thôn qua mô hình học tập 4 T “Tiểu thương, Thương mại điện tử, Thanh toán không dùng tiền mặt, Tiết kiệm số” giúp người học nắm vững các kỹ năng, sử dụng công nghệ, nền tảng số trong công việc kinh doanh. Mô hình "Mỗi công dân - Một danh tính số": Bảo đảm 100% công dân từ 16 tuổi có danh tính số, hỗ trợ người dân cài đặt và sử dụng ứng dụng VNEID, tài khoản ngân hàng số. Mô hình "Tổ công nghệ số cộng đồng": Phát huy vai trò, nâng cao hiệu quả hoạt động của các tổ công nghệ số cộng đồng được thành lập trong triển khai thực hiện Phong trào "Bình dân học vụ số" với phương châm "đi từng ngõ, gõ từng nhà, hướng dẫn từng người", bảo đảm mọi người dân đều được phổ cập kỹ năng cơ bản về chuyển đổi số. Chiến dịch “Thanh niên chung tay phổ cập kỹ năng số”: Các cơ sở đoàn trên địa bàn xã thực hiện chiến dịch thường xuyên theo chuyên đề riêng hoặc lồng ghép vào hoạt động của Tổ công nghệ số cộng đồng, Tổ thanh niên chuyển đổi số. Thanh niên tình nguyện tổ chức các lớp, nhóm hướng dẫn cho người dân cách thức cài đặt, sử dụng các phần mềm, ứng dụng, sản phẩm, dịch vụ số. Xây dựng mô hình “Cán bộ, công chức, viên chức xã Tân Minh với AI”: Đẩy mạnh việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI trong giải quyết công việc của đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức nhằm nâng cao năng suất, cải thiện chất lượng công việc, tiết kiệm thời gian và nguồn lực, góp phần thúc đẩy chuyển đổi số trong toàn bộ hệ thống hành chính.
Cùng với đó, xã cũng chú trọng triển khai các quy định, hướng dẫn và chính sách phù hợp, bảo đảm sự tham gia rộng rãi của cộng đồng, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội. Công tác thi đua, khen thưởng sẽ được thực hiện kịp thời, nhân rộng gương điển hình tiên tiến, sáng kiến, mô hình hiệu quả, góp phần tạo động lực lan tỏa phong trào.
Phong trào "Bình dân học vụ số" không chỉ mang ý nghĩa giáo dục mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi mỗi người dân làm chủ công nghệ, xã hội sẽ tiến nhanh hơn trên con đường hiện đại hóa. Với sự tham gia tích cực của các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp và người dân, phong trào này hứa hẹn sẽ góp phần đưa xã Tân Minh nói riêng, thành phố hải phòng nói chung và Việt Nam trở thành một quốc gia số tiên tiến, vững bước trong kỷ nguyên số hóa./